Współcześnie znajduje się tu kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i klasztor Zakonu Mniszek Klarysek od Wieczystej Adoracji. Początek tej historii sięga jednak pierwszej połowy XV w. Mogłaby być kanwą pasjonującego filmu lub poruszającej powieści.
Jest rok 1428, a rzecz dzieje się w okolicy dzisiejszej ul. Grunwaldzkiej w Ząbkowicach Śląskich. Husyci napadli wtedy na miasto. Niszczyli, rabowali i puszczali z ogniem wszystko, na co trafili. Gwałcili i zabijali nie patrząc na błagania o litość. Wśród ofiar najazdu byli dominikanie, których kościół i klasztor był zlokalizowany w Ząbkowicach od XIII w. Dwóch ojców i jeden diakon postanowili pozostać w mieście, aby służyć wiernym i ratować miejsce uświęcone modlitwą i pracą swoich poprzedników. W sobotę poprzedzającą niedzielę palmową ojciec Mikołaj Carpentarius, ojciec Jan Buda i diakon Andrzej Cantoris zginęli na progach bronionego przez nich kościoła. Pierwszym zabitym przy pomocy maczug był kaznodzieja ojciec Jan Buda. Jego ciało poćwiartowano mieczem i rozrzucono po dziedzińcu klasztornym. Przeor ojciec Mikołaj Carpentarius został spalony na stosie ustawionym na placu przed kościołem. Stos ułożono z złożonym z paramentów, obrazów i rzeźb, które wyciągnięto ze świątyni. Ostatnią ofiarą był diakon Andrzej Cantoris, którego powieszono na nieistniejącej już dzisiaj Bramie wrocławskiej, a następnie zabito strzałami z łuku.
Gdy napastnicy opuścili Ząbkowice, ocaleni mieszkańcy wyzbierali szczątki męczenników i złożyli w wypalonym kościele. Kościół odbudowany po tej tragedii stoi po dziś dzień, a w jego prezbiterium w specjalnej szkatule znajdują się doczesne szczątki ząbkowickich męczenników. Wróciły tu w 1970 r., bo wcześniej były przechowywane w kościele parafialnym pw. św. Anny, gdzie trafiły w 1810 r. po kasacie klasztoru dominikańskiego. Świątynia nosząca wezwanie Podwyższenia Krzyża Świętego jest od 1946 r. miejscem nieustającej Adoracji Najświętszego Sakramentu piastowanej przez siostry z kontemplacyjnego Zakonu Mniszek Klarysek, które przybyły tu z Lwowa.
Msza św. o beatyfikację ząbkowickich męczenników z Zakonu Kaznodziejskiego będzie celebrowana 6 kwietnia 2025 r. o godz. 9:30 pod przewodnictwem o. Łukasza Wiśniewskiego – prowincjała Zakonu Dominikanów w Polsce. Miejscem uroczystej liturgii będzie kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Ząbkowicach Śląskich. Więcej na temat trzech ząbkowickich męczenników dominikańskich przeczytasz w serwisie internetowym Mniszek Klarysek klikając TUTAJ.
