Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy rozporządzenia ministra edukacji, na mocy których ocena z religii przestała wliczać się do średniej ocen uczniów, są niezgodne z Konstytucją. Uznano, że przepisy wdrożone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w 2024 r. między innymi naruszyły prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie ze przekonaniami oraz procedury związane z organizacją nauczania religii w publicznym systemie oświaty.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w jednogłośnie wydanym 22 maja 2025 r. orzeczeniu, odnosząc się do przepisów wdrożonych w 2024 r. stwierdził między innymi, że ministra edukacji narodowej usunął możliwość wliczania do średniej ocen klasyfikacyjnych z religii lub etyki. Zdaniem wnioskodawcy, naruszyło to prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami (art. 48 ust. 1 Konstytucji). W orzeczeniu czytamy ponadto: Trybunał Konstytucyjny ustalił, że z normy art. 12 ust. 1 ustawy o systemie oświaty wynika, że kwestia wystawiania ocen z religii na świadectwach szkolnych szkół publicznych nie jest traktowana przez ustawodawcę samoistnie, lecz stanowić ma element obowiązku szkół organizowania religii na życzenie rodziców bądź rodziców i dzieci. Jedynie określenie sposobu i warunków realizacji tego zadania szkół publicznych powierza ustawa Ministrowi Edukacji Narodowej, upoważniając go do wydania stosownego rozporządzenia w porozumieniu z władzami kościołów i związków wyznaniowych, których stosunki z państwem regulują ustawy. Do zakresu ustawowego pojęcia warunków realizacji przez szkoły publiczne organizowania nauki religii na życzenie rodziców lub rodziców i dzieci należy także kwestia wystawiania ocen z religii na świadectwie szkolnym.
Trybunał Konstytucyjny zwrócił też uwagę na inny aspekt decyzji ministra edukacji narodowej z 2024. W orzeczeniu napisano: jeśli ocena z religii przestaje być traktowana tak jak w wypadku innych przedmiotów nauczania, a tym samym traci wpływ np. na średnią ocen i treść świadectwa, to taki stan stanowi zmianę „sposobu wykonywania zadań związanych z nauczaniem religii”. Wskazana zmiana musi zatem być uzgodniona z Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi. Brak danych uzgodnień i porozumienia oznacza naruszenie trybu wydania rozporządzenia.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego RP ma moc powszechnie obowiązującą i jest ostateczne. Powinno być niezwłocznie opublikowane w Dzienniku Ustaw RP, ale już z chwilą jego ogłoszenia na sali rozpraw ustało domniemanie konstytucyjności zakwestionowanego przedmiotu kontroli, czyli rozporządzenie MEN z 22 marca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 438).
Warto przypomnieć, że równolegle toczy się sprawa związana z ograniczaniem nauki religii w szkołach publicznych. Niedawno Stowarzyszenia Katechetów Świeckich złożyło skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburg i zebrało 20 tys. podpisów pod obywatelskim projektem ustawy „Tak dla religii i etyki w szkole!”. Trwa także społeczna inicjatywa pod hasłem „Posyłam dziecko na religię”.
