Nienaruszalne jest prawo rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami oraz prawo dzieci i młodzieży do kształcenia się oraz do wychowania i opieki odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju. Tak wynika z dzisiejszego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, co oznacza, że redukcja liczby lekcji religii oraz ich systemowe przesuwanie na skrajne pozycje w planie lekcji jest niezgodne z prawem.
Przypomnijmy, że już 27 stycznia 2025 r. Prezydium Konferencji Episkopatu Polski skierowało petycję do Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego z prośbą o złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, aby rozporządzenie nowelizujące Ministra Edukacji Narodowej z 17 stycznia 2025 r. zostało zbadane pod względem jego legalności i konstytucyjności.
3 lipca 2025 r. Trybunał stwierdził niezgodność z ustawą o systemie oświaty oraz naruszenie Konstytucji RP i Konkordatu pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską orzekł Trybunał Konstytucyjny RP w stosunku do rozporządzenia ministerstwa edukacji redukującego nauczanie religii w szkołach i przedszkolach publicznych. Orzeczenie zapadło jednogłośnie i brzmi: Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 17 stycznia 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz. U. poz. 66) jest w całości niezgodne z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2024 r. poz. 750, ze zm.) w związku z art. 92 ust. 1, art. 25 ust. 3 oraz art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego RP ma moc powszechnie obowiązującą i jest ostateczne. Powinno być niezwłocznie opublikowane w Dzienniku Ustaw RP, ale już z chwilą jego ogłoszenia na sali rozpraw ustało domniemanie konstytucyjności zakwestionowanego rozporządzenia ministra edukacji i tym samym nie ma prawnych podstaw do organizacji w roku szkolnym 2025/2026 lekcji religii w oparciu o przepisy niespełniające wymogu konstytucyjności. Stanowi to obowiązek organów prowadzących szkoły i przedszkola publiczne, w większości są to gminy oraz powiaty (w odniesieniu do szkół ponadpodstawowych).
Już wcześniej, bo 22 maja 2025 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy rozporządzenia ministra edukacji z 22 marca 2024 r., na mocy których ocena z religii przestała wliczać się do średniej ocen uczniów, są niezgodne z Konstytucją. Uznano, że przepisy te naruszyły prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie ze przekonaniami oraz procedury związane z organizacją nauczania religii w publicznym systemie oświaty.
W trakcie briefingu prasowego rzecznik Konferencji Episkopatu Polski o. Leszek Gęsiak powiedział dzisiaj między innymi: Wydany dziś wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący rozporządzenia MEN z 17 stycznia 2025 roku w sprawie lekcji religii jest potwierdzeniem zarzutów, jakie wobec tego aktu formułowali przedstawiciele Kościoła katolickiego. (…) Należy mieć nadzieję, że zostanie przywrócony ład prawny, tzn. uchylone przez Trybunał Konstytucyjny regulacje zostaną cofnięte i nie będą przestrzegane przez podmioty odpowiedzialne za edukację w Polsce i dodał, że Konferencja Episkopatu Polski wzywa do przestrzegania prawa przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
