Religia i etyka są przedmiotami, które w naturalny sposób odwołują się do fundamentów polskiej kultury i tożsamości narodowej – takie stanowisko wyraziła Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”. Związkowcy, którzy obchodzą właśnie 45-lecie strajków z 1980 r., krytycznie oceniają ograniczanie prawa do nauki religii w szkołach oraz inne zmiany, jakie rządzący zamierzają wdrażać od nowego roku szkolnego.
W wydanym 29 sierpnia 2025 r. oświadczeniu związkowców oświaty czytamy ponadto, że nauczanie tych przedmiotów pozwala młodym ludziom zachować ciągłość dziedzictwa, zrozumieć kod kulturowy obecny w literaturze, sztuce, historii czy życiu publicznym, a także odnaleźć się w świecie symboli i wartości, którymi przez pokolenia żyło społeczeństwo polskie i europejskie. W dobie globalizacji takie zakorzenienie w tradycji ma szczególne znaczenie dla zachowania naszej tożsamości.
Dokument wydany przez Krajową Sekcję Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” jest opinią dotyczącą obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy – Prawo oświatowe, w zakresie wprowadzenia do systemu oświaty obowiązkowych zajęć edukacyjnych z religii lub etyki. Projekt ten wpłynął do Sejmu RP w czerwcu 2025 r. i czeka na rozpatrzenie przez parlament. Liczba 500 tys., choć wymaganych do złożenia projektu obywatelskiego wystarczy tylko 100 tys. podpisów, według inicjatorów akcji jest wyraźnym sygnałem dla rządzących, że Polacy chcą edukacji opartej na wartościach.
Ograniczanie zajęć z religii niesie za sobą poważne negatywne konsekwencje w perspektywie długofalowej. Możliwość nieuczestniczenia w zajęciach z religii albo etyki negatywnie wpływa na socjalizację młodzieży oraz poczucie narodowej i europejskiej tożsamości. Treści zajęć z religii i etyki opierają się bezpośrednio na fundamentach tożsamości kulturowej Europy i Polski, obejmujących nauczanie moralne i społeczne Kościoła Katolickiego, cywilizacyjno-twórczą rolę religii chrześcijańskiej, czy wagę rozpoznania obiektywnych nakazów i norm etycznych w filozofii greckiej i chrześcijańskiej. Braki wiedzy w tych dziedzinach prowadzą do niezrozumienia świata, który w literaturze, sztuce, filmie, reklamie czy nawet rozrywce wykorzystuje toposy, aluzje, skojarzenia i motywy wywodzące się z religii i filozofii oraz kieruje się wartościami zakorzenionymi we wszystkich trzech filarach cywilizacji europejskiej – filozofii greckiej, prawie rzymskim i religii chrześcijańskiej. Młodzież, która wskutek niedostatecznej inkulturacji nie odnajduje się w takim świecie i pozostaje poza optymalnym obszarem oddziaływania kultury, jest bardziej narażona na ryzykowne zachowania, w tym autodestrukcyjne i przestępcze. Ponadto wiedza religijna i etyczna ma funkcję kulturotwórczą, pomaga rozumieć i twórczo rozwijać trendy kulturowe oparte na ładzie społecznym i moralnym oraz szacunku w relacjach międzyludzkich – napisali w uzasadnieniu autorzy projektu obywatelskiego ustawy.
Więcej na temat projektu ustawy „religia lub etyka w szkole” oraz jej inicjatorach można dowiedzieć się na stronie internetowej WartościDlaPrzyszłości.pl. Dokument ma poparcie Stowarzyszenia Katechetów Świeckich.
