Niemal połowa ankietowanych księży deklaruje, że doświadczyła agresji w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Najczęściej były to szyderstwa, groźby i wyzwiska, a znaczna część duchownych deklarowała, że doświadczyła agresji w internecie. To jeden z wyników ankiety przeprowadzonej przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego wśród księży w Polsce. Ponad 10% ankietowanych do duchowni z Diecezji Świdnickiej.
Badanie koncentrowało się na zjawisku agresji wobec księży diecezjalnych w Polsce. Głównym celem było pokazanie zasięgu zjawiska, potencjalnych przyczyn, jego zakresu, potencjalnych środków zaradczych podejmowanych przez księży oraz jego skutków. Bazą do analiz były dane zebrane metodą CAWI, czyli ankiety elektronicznej, którą wypełniło w całości ponad 600 księży, w tym 62 z Diecezji Świdnickiej. Sondaż miał charakter badania eksploracyjnego, jego celem było stwierdzenie, jak szeroko księża doświadczają przemocy, w jakiej formie i jakie są dostrzegane przez księży przyczyny. Na takiej podstawie wnioskowanie o doświadczeniach całej populacji księży w Polsce byłoby pochopne – zastrzegają autorzy badania.
49,7% respondentów wskazało, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy doświadczyli agresji, natomiast 50,3% nie spotkało się z takimi sytuacjami. Szyderstwa, groźby i wyzwiska pod swoim adresem zadeklarowało 41,6% ankietowanych, 33,6% doświadczyło agresji w przestrzeni cyfrowej, ale do fizycznej napaści doszło wobec 3,9% uczestników badania. Zakłócenia Mszy świętych i nabożeństw wskazało 15,4% ankietowanych, a 19,3% księży doświadczyło ataku na kościół lub inne miejsce kultu związane z parafią. Zniszczenie mienia parafialnego lub należącego do duchownych zgłosiło 10,8%, natomiast dewastację grobów wykazało 7,2% księży uczestniczących w badaniu. Poczucie bezpieczeństwa księży w zależności od tego, czy nosili sutannę lub koloratkę. Bez tych elementów ubioru 90% duchownych deklarowało, że czuło się bezpiecznie lub bardzo bezpiecznie, podczas gdy w sutannie czy koloratce odsetek ten spadał do 81,5%.
Istotnym faktem jest niezgłaszanie agresji. Działo się tak ze względu na uznanie przez księży, że nie były to wystarczająco poważne zdarzenia przez 46,2% ankietowanych. Dla 22,6% badanych przyczyną niezgłoszenia incydentu była niechęć do formalności, a 14,6% duchownych biorących udział w badaniu wskazało brak zaufania do władz. Obawa przed zemstą pojawiła się w 6,1% przypadków, a 3,5% ankietowanych nie wiedziało, jak zgłosić incydenty.
Najczęściej wskazywaną przyczyną agresji wobec księży było upowszechnienie negatywnego wizerunku duchowieństwa w mediach, na co wskazało 96,4% ankietowanych. Dla 91,1% badanych czynnikiem generującym agresję wobec księży jest ideologiczny i polityczny konflikt w polskim społeczeństwie. 75,2% ankietowanych wymieniło osobiste urazy osób czujących się skrzywdzonymi przez księży jako powód agresji. W opinii 85,9% ankietowanych księży problem agresji wobec duchowieństwa w Polsce narasta. Osobnym zagadnieniem jest rola mediów w kreowaniu postaw agresji wobec księży oraz bagatelizowaniu lub uzasadnianiu poszczególnych przypadków ataków na księży.
Zauważamy tendencje w przekazach medialnych, które sugerują, że napaści na księży to pojedyncze incydenty, a nie szersze zjawisko. Natomiast tłumaczenie motywów sprawcy działalnością ofiary może być postrzegane jako usprawiedliwianie agresji – piszą w podsumowaniu autorzy badania przeprowadzonego przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC im. ks. Witolda Zdaniewicza. Autorami opublikowanego 3 kwietnia 2025 r. raportu pod tytułem „Niebezpieczna misja? Agresja wobec osób duchownych, miejsc i obiektów kultu w Polsce” są: dr Karol Leszczyński, prof. Krzysztof Koseła, prof. Marcin Jewdokimow i mgr Luiza Organek.
